Τα τελευταία χρόνια τα φυτικά αλείμματα αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη ισχύ στη διατροφή δημιουργώντας ένα σταθερό και φανατικό κοινό. Πρόκειται για τροφές που προέρχονται κατά βάση από το άλεσμα ξηρών καρπών ή και άλλων συστατικών, όπως είναι το σουσάμι. Χαρακτηριστικό τους αποτελεί η κρεμώδης εμφάνιση και υφή, ενώ η διατροφική τους αξία παραμένει ίδια με τον καρπό από τον οποίο προήλθαν. Στην πλειοψηφία τους τα αλείμματα ξηρών καρπών δεν περιέχουν επιπλέον συντηρητικά, αλάτι, ζάχαρη ή έλαια, γεγονός που τα καθιστά ιδανική επιλογή για μικρούς και μεγάλους αλλά και για εκείνους που ακολουθούν ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους.

Ποια είναι τα είδη φυτικών αλειμμάτων;

Όπως ήδη αναφέρθηκε ο τρόπος παρασκευής των φυτικών αλειμμάτων περιλαμβάνει την αρχική άλεση του προϊόντος, του οποίου ο πολτός διατίθεται είτε αυτούσιος είτε σε ανάμειξη με ένα ή περισσότερα επιπλέον συστατικά. Πρόκειται για προϊόντα επεξεργασίας που προέρχονται από τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά αλλά και σε θερμίδες, γεγονός που καθιστά την κατανάλωση τους πολύ προσεκτική. Τα πιο γνωστά φυτικά αλείμματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι:

  • Το φυστικοβούτυρο
  • Το αμυγδαλοβούτυρο
  • Το φουντουκοβούτυρο

Επιπλέον, φυτικά αλείμματα μπορεί να προέρχονται και από:

  • Το σουσάμι, όπως για παράδειγμα το ταχίνι.
  • Τις ελιές, όπως για παράδειγμα η πάστα ελιάς.
  • Τα λαχανικά ή και τα φρούτα, όπως για παράδειγμα οι διάφορες μαρμελάδες.
  • Τα όσπρια, όπως για παράδειγμα το χούμους.

Ποια είναι η διατροφική τους αξία;

Η πλειοψηφία των ξηρών καρπών και των αλειμμάτων τους έχει τις ίδιες περίπου θερμίδες ανά 100γρ. Ωστόσο, δεν παύουν να αποτελούν τροφές με πλούσιο θερμιδικό περιεχόμενο. Επιπλέον, αναφορικά με τα μικροθρεπτικά συστατικά τους αποτελούν πλούσιες πηγές ασβεστίου, μαγνησίου, βιταμίνης Ε και φωσφόρου. Τόσο το φυστικοβούτυρο όσο και το βούτυρο αμυγδάλου περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα καλίου, βιοτίνης, μαγνησίου και ψευδαργύρου. Η αυξημένη περιεκτικότητα τους σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνη τα καθιστά ιδανική επιλογή σε περιόδους νηστείας ή για όσους ακολουθούν μια χορτοφαγική ή vegan διατροφή. Σχεδόν όλα τα είδη ξηρών καρπών περιέχουν μεγάλες ποσότητες «καλού λίπους». Τόσο το αμυγδαλοβούτυρο όσο και το φυστικοβούτυρο έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά, τα οποία έχουν συνδεθεί με τη μείωση των καρδιακών παθήσεων και τον καλύτερο έλεγχο των επίπεδων σακχάρου στο αίμα.

Η ποιότητα του προϊόντος καθορίζεται από την ποσότητα πρόσθετης ζάχαρης και ελαίων που μπορεί να περιέχουν.

Πως μπορούν να καταναλωθούν;

Τα αλείμματα ξηρών καρπών και το ταχίνι μπορούν να καταναλωθούν αυτούσια στα διάφορα γεύματα της ημέρας, συνήθως όμως οι περισσότεροι τα επιλέγουν για πρωινό. Η απάλειψη τους μπορεί να γίνει στο ψωμί, στις φρυγανιές και στις ρυζογκοφρέτες. Ο συνδυασμός τους με μαρμελάδα ή φρέσκα φρούτα ή μέλι μπορεί να δώσει εξίσου μια γλυκιά νότα στο γεύμα. Ωστόσο, η χρήση τους δεν περιορίζεται μόνο εκεί, αμέτρητες είναι οι συνταγές κυρίως στη ζαχαροπλαστική που χρησιμοποιούν τα φυτικά αλείμματα ως ένα από τα βασικά συστατικά, όπως είναι οι μπάρες, τα μπισκότα, το κεικ, διάφορες σάλτσες  κ.α. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξίσου ως συστατικά σε smoothies και dressings για τις σαλάτες και dip για sticks λαχανικών και κριτσίνια. Οποιαδήποτε συνταγή περιλαμβάνει φυτικά αλείμματα μεν είναι υγιεινή αλλά και αρκετά θερμιδογόνα.

Last but not least: Ταχίνι

Το ταχίνι αποτελεί 100% αλεσμένο σουσάμι διατηρώντας ταυτόχρονα όλα τα ευεργετικά συστατικά του πολύτιμου αυτού σπόρου. Το σουσάμι περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο και βιταμίνες K και D. Ανήκει στην κατηγορία των λιπών μαζί με το βούτυρο και το λάδι, ωστόσο παρουσιάζει κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τα υπόλοιπα τρόφιμα της κατηγορίας του.  Το ταχίνι περιέχει περίπου 20% πρωτεΐνες και είναι πλούσιο σε αμινοξέα. Στην περίπτωση που συνδυαστεί με τα όσπρια και τους ξηρούς καρπούς η πρωτεΐνη που προκύπτει είναι υψηλής βιολογικής αξίας και βιοδιαθεσιμότητας, παρόμοια δηλαδή με την ποιότητα των ζωικών πρωτεϊνών. Ωστόσο, το θερμιδικό του περιεχόμενο συνεχίζει να είναι υψηλό γεγονός που καθιστά την κατανάλωση του με φειδώ.

Συμπερασματικά

Τα φυτικά αλείμματα αποτελούν τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά, τα οποία συμβάλλουν σε πολλούς τομείς της υγείας. Θα έλεγε κανείς ότι τα τελευταία χρόνια ολοένα και μεγαλύτερο είναι το κοινό που στρέφεται προς την φυτική διατροφή με άμεσο αποτέλεσμα να θέλει να δοκιμάσει και να εντάξει στη διατροφή του τέτοιου είδους τροφές. Ταυτόχρονα όμως, αδιαμφησβήτητη είναι η αυξημένη συνεισφορά τους στην ημερήσια θερμιδική πρόσληψη, γεγονός που τα κατατάσσει στις κατηγορίες τροφίμων που θα πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο. Η σωστή καθοδήγηση από έναν διαιτολόγο θα σας βοηθήσει να τα εντάξετε στην διατροφή σας στη σωστή ποσότητα και με τους σωστούς συνδυασμούς τροφίμων, ώστε να λάβετε τα μέγιστα οφέλη τους.