Η υπέρταση είναι μια πάθηση, που χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση, δηλαδή την πίεση που ασκεί το αίμα στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς ρέει μέσα σε αυτές. Η μη αντιμετώπιση της υπέρτασης μετατρέπει σταδιακά τις αρτηρίες από ελαστικές σε σκληρές και ανελαστικές, ευάλωτες σε τραυματισμούς και αθηροσκλήρυνση, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου, εγκεφαλικών επεισοδίων, νεφρικής δυσλειτουργίας, προβλημάτων στα μάτια και νευρολογικών διαταραχών. Η διατροφή αποτελεί βασικό κομμάτι της αντιμετώπισης της υπέρτασης και για αυτό οι ειδικοί συνιστούν σε συνδυασμό με την αντι-υπερτασική διατροφή και την τροποποίηση του τρόπου ζωής του ασθενούς, που περιλαμβάνει και αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.

Υπάρχουν τροφές που μειώνουν την αρτηριακή πίεση;

Κανένα μεμονωμένο τρόφιμο δεν μπορεί να οδηγήσει σε απότομη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο, μια σωστή διατροφή πλούσια σε τρόφιμα με ορισμένα θρεπτικά συστατικά (όπως είναι το κάλιο, το μαγνήσιο) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση ή στη διατήρηση υγιών επιπέδων αρτηριακής πίεσης μακροπρόθεσμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις στα άτομα με υπέρταση συστίνεται η διατροφή DASH “Dietary Approach to Stop Hypertension”. Τόσο η δίαιτα DASH όσο και η Μεσογειακή διατροφή αποτελούν τύπους υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής που δίνουν έμφαση στην κατανάλωση μη ή ελάχιστα επεξεργασμένων φυτικών τροφίμων, όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα όσπρια, τα ψάρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι και τα φυτικά έλαια.

Λιπαρά ψάρια

Τα λιπαρά ψάρια, όπως είναι ο σολομός, το σκουμπρί και οι σαρδέλες αποτελούν μία εξαιρετική πηγή ω-3 λιπαρών οξέων. Η καρδιοπροστατευτική τους δράση μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην ικανότητα τους να μειώνουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Τα μεγαλύτερα οφέλη παρατηρήθηκαν με την πρόσληψη 2-3 γρ. ω-3 λιπαρών οξέων/ημέρα.

Λαχανικά πλούσια σε νιτρικά

Η κατανάλωση λαχανικών πλούσιων σε νιτρικά, όπως είναι το σπανάκι, το μαρούλι, ενδεχομένως να συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα νιτρικά οξέα μπορούν να μετατραπούν σε νιτρικό οξείδιο ή μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) που λειτουργεί ως αγγειοδιασταλτικό, δηλαδή αναγκάζει τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται ή να χαλαρώνουν και συνεπώς να μειώνουν την αντίσταση. Αυτό κατ΄ επέκταση μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αρτηριακής σας πίεσης.

Μούρα 

Τα «μούρα» είναι ένας ευρύτερος όρος, τον οποίο χρησιμοποιούμε για να αναφερθούμε στις φράουλες, τα βατόμουρα (blackberries), τα μύρτιλα (blueberries) κ.α. Τα φρούτα αυτά σε σύγκριση με τα υπόλοιπα είναι ιδιαίτερα γνωστά για το πλούσιο περιεχόμενο τους σε αντιοξειδωτικά. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που συναντάμε στα μούρα μπορεί να βελτιώνουν τη λειτουργία του ενδοθηλίου (το εσωτερικό στρώμα των αιμοφόρων αγγείων), που είναι κρίσιμο για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Γιαούρτι

Δεδομένα από επιδημιολογικές μελέτες έχουν αναδείξει μία σημαντική επίδραση του γιαουρτιού σε παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως είναι η υπέρταση. Tα γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν μικροθρεπτικά συστατικά όπως ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο, τα οποία φαίνονται να εμπλέκονται στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Ανάλυση δεδομένων από προοπτικές μελέτες έχουν αναφέρει ότι τα άτομα με αυξημένη κατανάλωση γιαουρτιού (≥5 μερίδες/εβδομάδα) είχαν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης κατά 16%, σε σύγκριση με εκείνους που είχαν χαμηλότερη κατανάλωση (<1 μερίδα/μήνα).

Σκόρδο

Παρότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, το σκόρδο φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης, που αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Παρότι, δεν είναι ακόμη γνωστός ο ακριβής μηχανισμός που συμβαίνει αυτό, μία από τις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί, αναφέρει ότι σημαντικό ρόλο σε αυτό φαίνεται να παίζουν οι θειούχες ενώσεις, που συναντώνται στο σκόρδο. Συγκεκριμένα, οι ενώσεις αυτές ενδέχεται να αναστέλλουν τη δράση του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE), που είναι υπεύθυνο για την μετατροπή της αγγειοτενσίνης Ι σε αγγειοτενσίνη ΙΙ, που αποτελεί ένα βασικό αγγεοσυσπαστικό παράγοντα.

Συμπερασματικά

Η διατροφή είναι πλέον επιβεβαιωμένο ότι μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Καλό θα είναι να μην εστιάζουμε σε μεμονωμένα τρόφιμα αλλά στο σύνολο της διατροφής. Η υιοθέτηση διατροφικών προτύπων όπως η δίαιτα DASH και η Μεσογειακή διατροφή προσφέρουν πολυάριθμα οφέλη τόσο για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης όσο και για τη διατήρηση της συνολικής υγείας και ευεξίας.