O φούρνος μικροκυμάτων αποτελεί μια συσκευή που συναντάται πλέον σε κάθε σπίτι, αφού η ευκολία που προσφέρουν τα μικροκύματα είναι αδιαμφισβήτητη. Όμως, παρά την ευρεία χρήση των φούρνων μικροκυμάτων και το ιστορικό ασφάλειάς τους, υπάρχουν αρκετές αιμοφιλίες από την επιστημονική κοινότητα σχετικά με την επίδραση που έχουν στην υγεία. Υπάρχουν έρευνες που μελετούν το κατά πόσο το φαγητό που παρασκευάζεται στο φούρνο μικροκυμάτων είναι εξίσου υγιεινό διατηρώντας αναλλοίωτα τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων. Η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των φούρνων μικροκυμάτων μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνιση της απάντησης σε πολλές ερωτήσεις.
Με ποιο τρόπο λειτουργεί το μαγείρεμα στο φούρνο μικροκυμάτων;
Οι φούρνοι μικροκυμάτων μαγειρεύουν τα τρόφιμα χρησιμοποιώντας κύματα ενέργειας που είναι παρόμοια με τα ραδιοκύματα αλλά πιο σύντομα. Αυτά τα κύματα είναι εξαιρετικά επιλεκτικά, επηρεάζοντας κυρίως το νερό και άλλα μόρια που είναι ηλεκτρικά ασύμμετρα, δηλαδή το ένα άκρο είναι θετικά φορτισμένο και το άλλο αρνητικά. Τα μικροκύματα προκαλούν σε αυτά τα μόρια μια δόνηση οδηγώντας σε μια γρήγορη συσσώρευση θερμικής ενέργειας. Με αυτό το τρόπο το φαγητό ψήνεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ορισμένα θρεπτικά συστατικά διασπώνται όταν εκτίθενται σε θερμότητα, είτε στο φούρνο μικροκυμάτων είτε στον κανονικό φούρνο. Η βιταμίνη C αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Επειδή ακριβώς οι χρόνοι μαγειρέματος στο φούρνο μικροκυμάτων είναι μικρότεροι, μπορεί να συντηρηθεί καλύτερα η βιταμίνη C.
Πόσο διατηρούνται τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων;
Κάθε μορφή μαγειρέματος μειώνει την θρεπτική αξία των τροφίμων. Οι κύριοι παράγοντες που επιδρούν είναι η θερμοκρασία, η διάρκεια μαγειρέματος και η μέθοδος. Όσον αφορά τα μικροκύματα, οι χρόνοι μαγειρέματος είναι γενικά σύντομοι και η θερμοκρασία χαμηλή. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο φούρνος μικροκυμάτων δεν μειώνει τη θρεπτική αξία των τροφίμων περισσότερο από άλλες μεθόδους μαγειρέματος. Ωστόσο, το κατά πόσο επηρεάζεται η σύσταση ενός τροφίμου εξαρτάται από το είδος του τροφίμου που μαγειρεύεται. Για παράδειγμα, μια έρευνα διαπίστωσε ότι χρειάστηκε μόνο 1 λεπτό στον φούρνο μικροκυμάτων για να καταστραφούν ορισμένες αντιοξειδωτικές ουσίες των λαχανικών, ενώ σε συμβατικό φούρνο χρειάστηκαν 45 λεπτά. Επιπλέον, δεν συνιστάται η θέρμανση του μητρικού γάλακτος σε φούρνο μικροκυμάτων γιατί υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να καταστραφούν οι αντιβακτηριακοί παράγοντες παράγοντες που περιέχει. Από την άλλη πλευρά, τα λιπαρά τρόφιμα όπως το μπέικον μπορεί να ζεσταθούν περισσότερο. Το μπέικον είναι ένα τρόφιμο που σχηματίζει επιβλαβείς ενώσεις, τις νιτροζαμίνες, όταν μαγειρεύεται. Η θέρμανση του μπέικον σε φούρνο μικροκυμάτων προκαλεί τον σχηματισμό λιγότερων νιτροζαμίνων από όλες μεθόδους μαγειρέματος. Αυτές οι ενώσεις δημιουργούνται όταν τα νιτρώδη που περιέχουν τα τρόφιμα, θερμαίνονται υπερβολικά. Συνεπώς, σημασία έχει το είδος του τροφίμου ή της θρεπτικής ουσίας που πρόκειται να μαγειρευτεί.
Είναι τα μικροκύματα βλαβερά για την υγεία σας;
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο φούρνος μικροκυμάτων δεν είναι τόσο αποτελεσματικός και υγιεινός, αναφορικά με την καταστροφή παθογόνων ουσιών ή βακτηρίων, όσο άλλες μέθοδοι μαγειρέματος. Αυτό συμβαίνει επειδή η θερμότητα και ο χρόνος μαγειρέματος είναι αρκετά μικρότερα και το φαγητό θερμαίνεται ανομοιόμορφα. Ωστόσο, η χρήση φούρνου μικροκυμάτων με περιστρεφόμενο δίσκο μπορεί να μεταδώσει την θερμότητα πιο ομοιόμορφα κι έτσι το φαγητό να θερμαίνεται επαρκώς. Προτιμότερη είναι η αναθέρμανση τροφίμου στο φούρνο μικροκυμάτων παρά το εξαρχής μαγείρεμα τους. Οι θερμοκρασίες θα είναι διαφορετικές σε μια διατομή του τροφίμου. Είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια εντελώς ομοιόμορφη θερμοκρασία, ειδικά όταν μιλάμε για ωμά τρόφιμα. Με λίγα λόγια, στο φούρνο μικροκυμάτων υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος διατήρησης του μικροβιακού φορτίου ενός τροφίμου συγκριτικά με το μαγείρεμα στην κατσαρόλα ή στο συμβατικό φούρνο. Επιπλέον, ορισμένα πλαστικά δεν είναι σχεδιασμένα για μικροκύματα επειδή έχουν πολυμερή στο εσωτερικό τους για να τα κάνουν μαλακά και εύκαμπτα, τα οποία μπορεί να λιώσουν και να διαρρεύσουν στο φαγητό αν η θερμοκρασία στον φούρνο μικροκυμάτων ξεπεράσει τους 100 βαθμούς Κελσίου.
Συμπερασματικά
Τα μικροκύματα είναι μια ασφαλής, αποτελεσματική και εξαιρετικά βολική μέθοδος μαγειρέματος. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλούν κάποια σοβαρή βλάβη ή κάποιες ενδείξεις ότι είναι ακόμη καλύτερη από άλλες μεθόδους μαγειρέματος στη διατήρηση των θρεπτικών συστατικών και στην πρόληψη του σχηματισμού επιβλαβών ενώσεων. Όταν ο φούρνος μικροκυμάτων χρησιμοποιείται σωστά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας όσον αφορά την ακτινοβολία του, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας
