Εδώ και πολλά χρόνια τα μπαχαρικά αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της μαγειρικής κουλτούρας προσδίδοντας γεύση, άρωμα και χρώμα σε μια πληθώρα πιάτων. Πρόκειται για φυτικά προϊόντα που προέρχονται από τους σπόρους, τις ρίζες, τα φύλλα, τον καρπό, το μίσχο και το φλοιό διαφόρων φυτών και δέντρων. Περιλαμβάνονται στις αρωματικές ύλες που χρησιμοποιούνται ευρέως είτε με την αποξηραμένη τους μορφή είτε με τη μορφή καρυκευμάτων γιατί μόνον τότε αναπτύσσουν τα οργανοληπτικά τότε χαρακτηριστικά στο μέγιστο βαθμό. Τα μπαχαρικά λοιπόν όχι μόνο διεγείρουν τους γευστικούς κάλυκες αλλά προσφέρουν και αρκετά οφέλη για την υγεία μέσα από τις ευεργετικές τους ιδιότητες.

 

Η συχνή χρήση μυρωδικών και μπαχαρικών μπορεί να μειώσει την κατανάλωση αλατιού στο γεύμα διατηρώντας ταυτόχρονα τη γεύση.

 

Ποιες είναι οι χρήσεις των μπαχαρικών;

Κύρια αποστολή των μπαχαρικών είναι να προσφέρουν στο γεύμα μία ιδιαίτερη και ευχάριστη γεύση και οσμή. Ωστόσο, μια δεύτερη ιδιότητα τους είναι η χρήση τους ως φυσικά συντηρητικά πολλών τροφίμων. Η ικανότητα τους αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί παρέχει μια φυσική οδό συντήρησης των τροφίμων, αποφεύγοντας έτσι την χρήση των χημικών συντηρητικών (γνωστά ως Ε), πολλά από τα οποία έχουν κατηγορηθεί για καρκινογένεση. Επιπλέον, από την αρχαιότητα πολλά από τα μπαχαρικά χρησιμοποιούνταν για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αρκετών ασθενειών. Σύγχρονες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει τις θεραπευτικές ιδιότητες των μπαχαρικών καθώς και την συμβολή τους στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η βελτίωση της διαδικασίας της πέψης είτε αυξάνοντας την παραγωγή της χολής στο συκώτι είτε διεγείροντας τις ενζυμικές δραστηριότητες που είναι υπεύθυνες για την πέψη των τροφίμων. Ταυτόχρονα, η ισχυρή αντιοξειδωτική τους δράση συμβάλει  στη ρύθμιση της LDL χοληστερόλης και στον μεταβολισμό της γλυκόζης.

 

Ποια η διατροφική αξία των πιο γνωστών μπαχαρικών;

Διατροφικά τα μπαχαρικά είναι χαμηλά σε θερμίδες και έχουν την ικανότητα να μειώνουν την προθήκη λίπους και νατρίου σε ποικίλες συνταγές. Για αυτό και συστήνεται η χρήση τους ιδιαίτερα σε άτομα που ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής για απώλεια βάρους. Ωστόσο, λόγω της έντονης γεύσης και του αρώματος τους θα πρέπει να καταναλώνονται σε ελάχιστες ποσότητες στη διατροφή.

Πιπέρι

Το πιπέρι αποτελεί το πιο δημοφιλές μπαχαρικό που προστίθεται σχεδόν σε όλα τα φαγητά όπως σε σάλτσες, στο κόκκινο και λευκό κρέας και στα ψάρια. Κύρια ουσία του είναι η πιπερίνη, η οποία διαθέτει ευεργετική δράση στο πεπτικό σύστημα. Επιπλέον, το πιπέρι είναι πλούσια φυτική πηγή σιδήρου. Εκτός από το κλασσικό «μαύρο» πιπέρι, υπάρχουν και άλλοι τύποι πιπεριού όπως είναι το πράσινο, το λευκό, το κόκκινο, το ροζ και το καγιέν. Αυτός ο βασιλιάς λοιπόν των μπαχαρικών έχει εξίσου αντιβακτηριδιακή δράση, βελτιώνει την όρεξη και βοηθάει στην ομαλή χώνεψη.

Ρίγανη

Η ρίγανη περιέχει μια σειρά από αντιοξειδωτικά συστατικά όπως είναι η θυμόλη και το ροσμαρινικό οξύ που της προσδίδουν αντιβακτηριακή και αντιοξειδωτική δράση ισχυρότερη ακόμα και από το πορτοκάλι. Είναι πλούσια σε βιταμίνες και ο συνδυασμός της με το ελαιόλαδο προσδίδει την χαρακτηριστική ελληνική γεύση στις παραδοσιακές συνταγές μας.

Κανέλα

Η κανέλα παρουσιάζει αντιβακτηριακή και αντιμυκητιακή δράση. Τα τελευταία χρόνια έχει συσχετιστεί με την καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης (σακχάρου) στα άτομα με διαβήτη. Είναι πλούσια πηγή μαγγανίου και σιδήρου, ενώ ταυτόχρονα προσδίδει αντιπηκτικές ιδιότητες. Επιπλέον, βοηθάει στην αντιμετώπιση στομαχικών διαταραχών και έχει αφροδισιακές ιδιότητες . Τρόφιμα στα οποία προστίθεται κανέλα είναι κυρίως τα γλυκά και το κόκκινο κρασί.

Μοσχοκάρυδο

Το μοσχοκάρυδο είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες χάρη στα αιθέρια έλαια που περιέχει. Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του συμβάλλουν στην αντιμετώπιση οιδημάτων. Πρόκειται για ένα μπαχαρικό που δε λείπει από την ελληνική κουζίνα καθώς χρησιμοποιείται σε πολλά αρτοσκευάσματα, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, σε κρεατικά, λαχανικά, σάλτσες, τυριά και σε cocktails.

Δεντρολίβανο

Πρόκειται για μια εξαιρετική πηγή φυτικών ινών, φυτικού σιδήρου, ασβεστίου και βιταμίνης Β6. Το δενδρολίβανο βοηθάει στη διαδικασία της πέψης, στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης, περιέχει ένα οξύ που σχετίζεται με προστασία του εγκεφάλου από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, οι οποίες προκαλούν βλάβες στα κύτταρα.

Τα μπαχαρικά είτε χρησιμοποιούνται φρέσκα είτε αποξηραμένα μπορούν εξίσου να προσφέρουν τις ευεργετικές ιδιότητες τους. Ωστόσο, οι διάφοροι τρόποι μαγειρέματος, όπως είναι το τηγάνισμα ή το ψήσιμο μπορούν να μειώσουν τη περιεκτικότητα τους αντιοξειδωτικά.

 

Έχουν ημερομηνία λήξης;

Θεωρητικά τα αποξηραμένα μπαχαρικά δεν μπορούν να «χαλάσουν» και οι πιθανότητες δηλητηρίασης είναι αρκετά μικρές. Ωστόσο, σε όλα τα τυποποιημένα μπαχαρικά και μυρωδικά θα συναντήσει κανείς μια ημερομηνία λήξης. Αυτό αφορά τις οργανοληπτικές τους ιδιότητες, δηλαδή την αλλοίωση στη γεύση, στο άρωμα και στο χρώμα τους. Συστήνεται η κατανάλωση των μπαχαρικών μέσα σε 1-2 χρόνια από την ημερομηνία αγοράς καθώς είναι σχετικά πιο ανθεκτικά στο φως και στην οξείδωση από το οξυγόνο συγκριτικά με άλλα τρόφιμα.

 

Πως τα μπαχαρικά μπορούν να ενταχθούν στο καθημερινό οικογενειακό τραπέζι;

Η ελληνική κουζίνα είναι αλληλένδετη με τη χρήση των μπαχαρικών στα περισσότερα πιάτα της. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες απλές συμβουλές για να εντάξει κανείς στην καθημερινότητα του μικρές ποσότητες μπαχαρικών.

  • Χρησιμοποιήστε ποικιλία μπαχαρικών στα καθημερινά σας πιάτα. Κάθε μπαχαρικό προσφέρει διαφορετικά είδη αντιοξειδωτικών ουσιών. Συνεπώς, η ποικιλία μπορεί προσφέρει βέλτιστα αποτελέσματα. Λαχταριστές συνταγές διαφόρων πιάτων τόσο της ελληνικής κουζίνας όσο και άλλων ξένων μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για την ενσωμάτωση διαφόρων μπαχαρικών και μυρωδικών.
  • Αντικαταστήστε το αλάτι στο φαγητό σας με μπαχαρικά. Με τον τρόπο αυτό και μειώνεται την καθημερινή πρόσληψη αλατιού και ενισχύετε την γεύση του φαγητού επωφελούμενοι από τα ευεργετικά αποτελέσματα των μπαχαρικών στην υγεία.
  • Μαρινάρετε τα κρέατα πριν τα μαγειρέψετε, ειδικά όταν προορίζονται να γίνουν ψητά ή τηγανητά.

Εν κατακλείδι

Παρά λοιπόν τα πολλαπλά οφέλη των μπαχαρικών για την υγεία, η κατανάλωση τους θα πρέπει να διέπεται από ένα μέτρο. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι ενσωμάτωσης των μπαχαρικών στο καθημερνό διαιτολόγιο του καθενός αρκεί να τηρείται μια ορθολογική κατανάλωση και χρήση με σκοπό την λήψη όλων των ευεργετικών ιδιοτήτων τους.