Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό (70%) από νερό, το οποίο βρίσκεται τόσο μέσα όσο και έξω από τα κύτταρα. Το αίμα, οι μυς ακόμα και τα όργανα περιέχουν νερό. Αυτή η αυξημένη περιεκτικότητα του σώματος σε υγρά είναι απαραίτητη για την σωστή και ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Ωστόσο, υπάρχουν φορές που το σώμα για διάφορους λόγους τείνει να κατακρατά μεγαλύτερη ποσότητα υγρών στο κυκλοφορικό σύστημα, στους ιστούς και στις κοιλότητες από αυτή που χρειάζεται για την πλήρη ενυδάτωση του. Κύρια αίτια αυτής της κατάστασης είναι ο τρόπος διατροφής, οι ορμονικές αλλαγές, η εμφάνιση παθολογικών καταστάσεων καθώς και η λήψη συγκεκριμένης φαρμακευτικής αγωγής. Η κατακράτηση υγρών μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε περιοχή του σώματος προκαλώντας πρήξιμο στα χέρια, στα πόδια και στους αστραγάλους.

 

Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης κατακράτησης υγρών στο σώμα;

Τα επίπεδα υγρών στο σώμα ρυθμίζονται από ένα περίπλοκο σύστημα ορμονών και ουσιών,  το οποίο απομακρύνει τα περιττά υγρά μέσω των νεφρών με τη μορφή των ούρων ή μέσω των ιδρωτοποιών αδένων. Η κατακράτηση υγρών έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία οιδήματος και χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

  • Το γενικευμένο οίδημα που εμφανίζεται σε όλο το σώμα.
  • Το τοπικό οίδημα κατά το οποίο επηρεάζονται συγκεκριμένα μέρη του σώματος.

Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα αιτιών που οδηγούν σε κατακράτηση υγρών στο σώμα που κυμαίνονται από περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες μέχρι και παθολογικές καταστάσεις. Μερικά από τα πιο κοινά αίτια είναι τα εξής:

Ορμονικές μεταβολές

Κατακράτηση υγρών μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή πριν από την έμμηνο ρύση ως αποτέλεσμα αλλαγών στα επίπεδα ορισμένων ορμονών, όπως η προγεστερόνη.

Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας

Τα άτομα που είναι σωματικά ανενεργά ή δεν μπορούν να περπατήσουν για ιατρικούς λόγους τείνουν να εμφανίζουν συμπτώματα κατακράτησης ιδιαίτερα στα κάτω πόδια.

Προβλήματα στο λεμφικό σύστημα

Το λεμφικό σύστημα παίζει βασικό ρόλο στην υγεία του ανοσοποιητικού και στην ισορροπία των υγρών. Τραυματισμοί, λοιμώξεις και ορισμένοι τύποι καρκίνου μπορεί να προκαλέσουν λεμφικά προβλήματα οδηγώντας σε συσσώρευση υγρών και πρήξιμο.

Παχυσαρκία

Άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος τείνουν να εμφανίζουν περισσότερες κατακρατήσεις υγρών στον κορμό, στα χέρια και στα πόδια, ιδιαίτερα σε περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες.

Φαρμακευτική αγωγή

Ορισμένα φάρμακα, όπως είναι τα αντισυλληπτικά και εκείνα που περιέχουν κορτιζόνη αυξάνουν την κατακράτηση υγρών στο σώμα.

 

Πως αναγνωρίζει κανείς την κατακράτηση υγρών;

Αύξηση σωματικού βάρους

Η υπερβολική δέσμευση υγρών από τον οργανισμό έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους, εφόσον δεν διαφοροποιείται η ποσότητα πρόσληψης των υπόλοιπων τροφίμων από τη συνηθισμένη. Συνήθως η αύξηση αυτή κυμαίνεται από ένα κιλό σε μια μόνο ημέρα έως 2-3 κιλά σε μία εβδομάδα.

Έντονο  φούσκωμα στην κοιλιά

Η κατακράτηση υγρών δεν παρατηρείται μόνο στα άκρα αλλά και στο στομάχι. Η διάταση της κοιλιακής περιοχής και το φούσκωμα αποτελούν άμεσα συμπτώματα της και εμφανίζονται κυρίως στο τέλος της ημέρας, δημιουργώντας το αίσθημα της δυσφορίας.

Μειωμένη λειτουργία του ουροποιητικού συστήματος

Η μείωση της συχνότητας των επισκέψεων στην τουαλέτα υποδεικνύει την πιθανή ύπαρξη κατακράτησης υγρών στο σώμα, παρά τη φυσιολογική λήψη νερού κατά τη διάρκεια της ημέρας.

 

Πως μπορώ να αντιμετωπίσω μια πιθανή κατακράτηση υγρών;

Αν και η κατακράτηση υγρών μπορεί να είναι σημάδι αρκετών σοβαρών παθήσεων που απαιτούν ιατρική περίθαλψη, υπάρχουν ορισμένα απλά βήματα που θα μπορούσε να ακολουθήσει κανείς ώστε να αποφύγει ή να μειώσει την εκδήλωση των παραπάνω συμπτωμάτων.

Μείωση της υπερβολικής πρόσληψης αλατιού

Το νάτριο συνδέεται άμεσα με τα υγρά του σώματος καθώς βοηθά στη διατήρηση της ισορροπίας τους τόσο εντός όσο και εκτός των κυττάρων. Η αυξημένη κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως είναι τα επεξεργασμένα τρόφιμα, συμβάλλει στην κατακράτηση υγρών. Προτιμήστε την κατανάλωση ανάλατων ξηρών καρπών, αποφύγετε τα αλλαντικά και διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων για την περιεκτικότητα σε νάτριο. Το αλάτι μπορεί να είναι μέρος μίας ισορροπημένης διατροφής εφόσον χρησιμοποιείται στις σωστές ποσότητες.

Αποφυγή πολύωρης καθιστικής καθημερινότητας

Η πολύωρη ακινησία δυσχεραίνει την κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών.  Προσπαθήστε να κινείστε για μερικά λεπτά ανά 1-2 ώρες.

Αύξηση της κατανάλωσης άλλων ιχνοστοιχείων

Η αύξηση της κατανάλωσης μαγνησίου, ασβεστίου και καλίου μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση του νατρίου τον οργανισμό. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με τρόφιμα όπως είναι οι ξηροί καρποί, τα φρούτα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, η πατάτα, το αβοκάντο και τα γαλακτοκομικά χαμηλής λιποπεριεκτικότητας.

Επαρκής κατανάλωση πρωτεΐνης

Η κατανάλωση καλής ποιότητας πρωτεΐνης μπορεί να βοηθήσει στην εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Δεν απαιτείται η πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων αρκεί να καταναλώνεται σε συστηματική βάση.

 Επαρκής ενυδάτωση

Αν και ακούγεται αντιφατικό η αύξηση της πρόσληψης νερού μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της κατακράτησης σε μεγάλο βαθμό. Ένα καλά ενυδατωμένο σώμα είναι λιγότερο πιθανό βρεθεί σε μια τέτοιου είδους κατάσταση. Συστήνεται η πρόσληψη 1,5-2 λίτρων νερού ημερησίως.

 

Εν κατακλείδι

Πολλοί παράγοντες, που κυμαίνονται από ορμονικές μεταβολές και σωματική αδράνεια έως σοβαρές παθήσεις υγείας όπως προβλήματα στα νεφρά, μπορούν να συμβάλουν στην κατακράτηση υγρών στο σώμα. Ωστόσο, ένα βήμα για την αποφυγή της εμφάνισης μιας τέτοιας κατάστασης είναι η υιοθέτηση μιας σωστής και ισορροπημένης διατροφής απαλλαγμένης κυρίως από επεξεργασμένους υδατάνθρακες. Σε κάθε περίπτωση η καθοδήγηση από έναν επαγγελματία υγείας θα αποβεί ευεργετική καθώς θα ορίσετε μαζί μια πιο σωστή πορεία θεραπείας.