Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο κυττάρων και πρωτεϊνών που αναγνωρίζει και προστατεύει το σώμα μας από επιβλαβείς εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες όπως ιούς, βακτήρια, μύκητες, παράσιτα και καρκινικά κύτταρα. Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με αρκετούς ανεπιθύμητους εξωτερικούς παράγοντες, χωρίς καν να το παρατηρούμε, χάρη στην συνεχή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Επομένως, η διατήρηση ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος είναι απαραίτητη για μια καλή υγεία. Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος. Ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες, θα πρέπει να είμαστε ακόμη πιο προσεκτικοί καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα τίθεται σε συχνές δοκιμασίες. Κρίνεται άκρως απαραίτητη η φροντίδα για τη σωστή λειτουργία του και η θωράκιση του σώματος από κρυολογήματα, εποχιακές γρίπες και ιώσεις.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα;

Διατροφή 

Η διατροφή παίζει σπουδαίο ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και της γενικής ευεξίας. Μια σωστή και υγιεινή διατροφή παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, μέταλλα, αντιοξειδωτικές ενώσεις που υποστηρίζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.

Φυσική Δραστηριότητα 

Η τακτική σωματική άσκηση υποστηρίζει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μειώνοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα εμφάνισης λοιμώξεων και ασθενειών.

Άγχος 

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ανοσοποιητικό καθιστώντας το λιγότερο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση λοιμώξεων και ασθενειών. Τα χρόνια αυξημένα επίπεδα στρες προκαλούν την απελευθέρωση ορμονών, όπως η κορτιζόλη που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η κορτιζόλη εμφανίζει ισχυρή ανοσοκατασταλτική δράση. Μπορεί δηλαδή να μειώσει τη δράση των κυττάρων του ανοσοποιητικού μας συστήματος, τα οποία είναι υπεύθυνα για την καταπολέμηση των μικροβίων, με αποτέλεσμα το σώμα να είναι πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις.

Ύπνος

Ο ποιοτικός ύπνος είναι απαραίτητος για την αναζωογόνηση και την ανάπλαση των ανοσοκυττάρων του σώματος, καθιστώντας πολύτιμο σύμμαχο για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Υπερβάλλον σωματικό βάρος 

Το υπερβάλλον σωματικό λίπος, ειδικότερα στην κοιλιά και στις περιοχές γύρω από τα όργανα, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ανοσοποιητικό. Η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και η αποφυγή των καταστάσεων της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας είναι σημαντικά για την ενίσχυση της φυσικής άμυνας.

Ποια θρεπτικά συστατικά μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό;

Bιταμίνη C

Η βιταμίνη C έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και φαίνεται να ενισχύει τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συμπληρωματική χορήγηση της βιταμίνης C στη δόση των 200 mg ή μεγαλύτερη θα μπορούσε να μειώσει τη συχνότητα, τη διάρκεια ή τη σοβαρότητα του κοινού κρυολογήματος. Η πλειονότητα των δεδομένων δείχνει ότι η προληπτική λήψη ενός συμπληρώματος βιταμίνης C δεν αποτελεί ασπίδα προστασίας εναντίον του κοινού κρυολογήματος. Μπορεί ωστόσο να μειώσει τη διάρκεια των συμπτωμάτων, εάν καταναλώνεται προληπτικά, δηλαδή πριν την έναρξη τους. Η βιταμίνη C βρίσκεται κυρίως σε φυτικά τρόφιμα όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά.

Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D φαίνεται να διεγείρει την έκκριση αντιμικροβιακών ενώσεων, από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, συμβάλλοντας στην καταστροφή των παθογόνων μικροοργανισμών, όπως είναι βακτήρια, ιούς και μύκητες. Επίσης, είναι απαραίτητη για την ενεργοποίηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που είναι υπεύθυνα για την εξόντωση των παθογόνων μικροβίων. Υπάρχουν και μελέτες που δείχνουν ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να νοσήσουμε από ένα κοινό κρυολόγημα ή γρίπη. Η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι ο ήλιος. Κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, 10 έως 15 λεπτά έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία μερικές φορές την εβδομάδα είναι αρκετά για να συνθέσουν σχεδόν όλη τη βιταμίνη D που χρειαζόμαστε. Από διατροφικής πλευράς η βιταμίνη D βρίσκεται φυσικά και σε ελάχιστα τρόφιμα, όπως είναι τα λιπαρά ψάρια (π.χ., σολομός, σκουμπρί, σαρδέλες), ο κρόκος αυγού και τα μανιτάρια που έχουν εκτεθεί σε υπεριώδη ακτινοβολία.

Προβιοτικά 

Τα προβιοτικά βοηθούν στη διατήρηση της καλής ισορροπίας του εντερικού μικροβιώματος, το οποίο συνδέεται στενά όχι μόνο με την υγεία του εντέρου αλλά και την ανοσολογική υγεία. Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά είναι το γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες, το κεφίρ, τα τυριά ωρίμανσης, τα ζυμωμένα λαχανικά (τουρσί) κ.α.

Ψευδάργυρος 

Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, συμβάλλοντας στη γερή άμυνα του οργανισμού μας απέναντι σε μικροοργανισμούς. Ακόμη και μία ήπια ανεπάρκεια ψευδαργύρου μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργεία των κυττάρων του ανοσοποιητικού μας συστήματος, που μας προστατεύουν από τους βλαβερούς μικροοργανισμούς. Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει την συμπληρωματική χορήγηση ψευδαργύρου με τη μείωση της διάρκειας του κοινού κρυολογήματος. Ο ψευδάργυρος συναντάται κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά. Υπάρχουν και καλές φυτικές πηγές ψευδαργύρου, όπως είναι τα όσπρια και τα προϊόντα ολικής άλεσης. Ωστόσο, στα τρόφιμα αυτά ανιχνεύονται τα φυτικά οξέα που παρεμποδίζουν την απορρόφηση του ψευδαργύρου, καθιστώντας τα λιγότερο καλές πηγές αυτού του μετάλλου.

Αντιοξειδωτικά 

Μία διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σου. Μπορείς συμπεριλάβεις στο καθημερινό σου διαιτολόγιο τρόφιμα με κόκκινο χρώμα (π.χ. ντομάτα, πιπεριές, φράουλες), πορτοκαλί (π.χ. καρότα, πορτοκάλι, κολοκύθα), κίτρινο (π.χ. λεμόνια, πιπεριές, ανανάς), πράσινο (π.χ. μαρούλι, αγγούρι, πιπεριά, ακτινίδιο), μπλε (π.χ. μούρα), μοβ (π.χ. μελιτζάνα, παντζάρι, δαμάσκηνα) και άσπρο χρώμα (π.χ. κουνουπίδι, σκόρδο, κρεμμύδι, μανιτάρια). Επιπλέον ισχυρή αντιοξειδωτική δράση έχει το τσάι, η μαύρη σοκολάτα και καρυκεύματα όπως ο κουρκουμάς.

Συμπερασματικά

Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη των δυσάρεστων συμπτωμάτων ενός κρυολογήματος. Η πρόσληψη όλων των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα στην μάχη ενάντια στη γρίπη. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τις ομάδες τροφίμων αλλά και μεμονωμένα τις τροφές που βοηθούν στην άμυνα του οργανισμού απέναντι σε οποιοδήποτε παθογόνο μικροοργανισμό. Συνεπώς, καλή διατροφή, επαρκής ενυδάτωση και ξεκούραση αποτελούν το τρίπτυχο για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε κατάσταση ενάντια του ανοσοποιητικού μας συστήματος.