Οι ετικέτες στα τρόφιμα αποτελούν έναν εύκολο και χρηστικό οδηγό, ο οποίος ενημερώνει και κατευθύνει τον καταναλωτή στη σωστή επιλογή και αγορά ενός διατροφικού προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια οι υπεύθυνοι φορείς καθιέρωσαν ως υποχρεωτικές τις ετικέτες διατροφικής επισήμανσης, στις οποίες καταχωρούνται τα βασικά θρεπτικά χαρακτηριστικά ενός προϊόντος. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανόηση των στοιχείων που αναγράφονται πάνω σε μια συσκευασία τροφίμου έχει θετική επίδραση στην διατροφή του ατόμου. Με λίγα λόγια, τα άτομα που διαβάζουν και αντιλαμβάνονται τις πληροφορίες σε μια ετικέτα τροφίμων τείνουν να ακολουθούν έναν πιο σωστό και διατροφικό τρόπο ζωής.
Ποιες πληροφορίες περιλαμβάνει μια διατροφική ετικέτα;
Όλες οι ετικέτες τροφίμων πρέπει να παρέχουν στον καταναλωτή συγκεκριμένες πληροφορίες μεταξύ των οποίων είναι:
Μερίδα
Την ποσότητα σε γραμμάρια που αποτελεί μια μερίδα από το δεδομένο προϊόν.
Θερμίδες
Τις θερμίδες που έχει η μια μερίδα αλλά και τα 100 γρ. του προϊόντος. Η ενεργειακή αξία θα πρέπει να επισημαίνεται σε kilocalories (kcal) και kilojoules (kJ).
Μακροθρεπτικά συστατικά
Τις ποσότητες μακροθρεπτικών συστατικών που περιέχει (λιπαρά, υδατάνθρακες, πρωτεΐνη, διαιτητικές ίνες) και τις υποκατηγορίες αυτών (κορεσμένα λιπαρά και σάκχαρα). Τα συστατικά που περιέχονται αναγράφονται κατά σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με το βάρος τους. Εκείνα που βρίσκονται σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα αναγράφονται πρώτα.
%ΣΗΠ
Το % ποσοστό της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης που καλύπτει αυτό το προϊόν ως προς το κάθε θρεπτικό συστατικό που δίνει σε μια διατροφή 2000 θερμίδων.
Βιταμίνες, Ανόργανα συστατικά, Φυτικές ίνες, Νάτριο
Τα συστατικά αυτά θα πρέπει να αναγράφονται εάν παρέχουν περισσότερο από το 15% της ΣΗΠ στα στερεά τρόφιμα και το 7,5% της ΣΗΠ στα ποτά. Πληροφορίες σχετικά με τις βιταμίνες και τα ανόργανα άλατα θα πρέπει να εκφράζονται ως ποσοστό της «Συνιστώμενης Ημερήσιας Δόσης» (RDA) για τα μικροθρεπτικά συστατικά. Σε μια ετικέτα αναγράφονται όλα τα θρεπτικά συστατικά του προϊόντος, συνήθως ανά 100 γραμμάρια. Το νερό, επειδή θεωρείται φυσικό συστατικό του τροφίμου, δεν αναγράφεται πάντα εκτός εάν ξεπερνά το 5% του βάρους του προϊόντος ή εάν σχετίζεται με προβλέψεις συγκεκριμένης νομοθεσίας.
Αλλεργιογόνα
Σε κάθε συσκευασία εκτός των άλλων αναγράφονται και προειδοποιήσεις σχετικά με τα αλλεργιογόνα. Αυτό έχει ως στόχο την προφύλαξη των καταναλωτών με συγκεκριμένες αλλεργίες από τα αντίστοιχα προϊόντα διατροφής.
Ποιες οι κατηγορίες των πρόσθετων υλών;
Πρόσθετες ύλες ονομάζονται οι ουσίες που συνήθως δεν καταναλώνονται μόνες τους ως τρόφιμα αλλά προστίθενται κατά τα διάφορα στάδια παραγωγής, επεξεργασίας και συσκευασίας των τροφίμων για διάφορους λόγους. Πρόκειται για υλικά που κατά κύριο λόγο δεν έχουν θρεπτική αξία. Στις χώρες της ΕΕ αναγράφονται υποχρεωτικά στη συσκευασία των τροφίμων και χαρακτηρίζονται με έναν τριψήφιο αριθμό, στον οποίο προηγείται το γράμμα Ε-κεφαλαίο. Σε αυτές τις ουσίες συγκαταλέγονται:
Τα συντηρητικά: Χρησιμοποιούνται για την αύξηση της διάρκειας ζωής των τροφίμων.
Οι χρωστικές: Ουσίες που προστίθενται για αισθητικούς και εμπορικούς σκοπούς με σκοπό την αύξηση της ελκυστικότητας των τροφίμων.
Τα γλυκαντικά: Προστίθενται με στόχο την πλήρη ή μερική αντικατάσταση της ζάχαρης (π.χ. τρόφιμα για διαβητικούς)
Τα αντιοξειδωτικά: Χρησιμοποιούνται για αποφυγή της τάγγισης (π.χ. λιπαρά τρόφιμα)
Οι γαλακτοποιητές και σταθεροποιητές : Βελτιώνουν και διατηρούν την υφή ενός τροφίμου ενώ ταυτόχρονα μπορούν να αυξήσουν το ιξώδες τους (π.χ. μαγιονέζες, σάλτσες)
Τι γίνεται με τους διατροφικούς ισχυρισμούς;
Εκτός από τα παραπάνω υπάρχουν και άλλες βασικές πληροφορίες που αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων όπως είναι οι διάφοροι διατροφικοί ισχυρισμοί. Πολύ συχνά συναντάμε στα τρόφιμα τους εξής ισχυρισμούς:
Ελεύθερο θερμίδων ή χωρίς θερμίδες.
Τα τρόφιμα αυτά έχουν λιγότερο από 5 θερμίδες ανά μερίδα.
Τρόφιμα φτωχά σε άλατα νατρίου
Η κατανάλωση μιας συγκεκριμένης ποσότητας των προϊόντων αυτών δίνει τη μισή ποσότητα νατρίου απ’ ότι το κανονικό προϊόν.
Προϊόντα διαίτης
Τα προϊόντα αυτά είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες.
Προϊόντα light
Αυτό σημαίνει ότι το τρόφιμο περιέχει 1/3 λιγότερες θερμίδες ή 1/2 λιγότερο λίπος ή 1/2 λιγότερο νάτριο απ’ ότι το κανονικό τρόφιμο.
Φυσικά τρόφιμα
Δεν θα πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ υγιεινού και φυσικού τροφίμου. Οι δύο αυτοί χαρακτηρισμοί αποτελούν δύο τελείως διαφορετικές έννοιες.
Συσκευασμένα σε νερό
Οι κονσέρβες τόνου ή σολομού με νερό αντί για λάδι περιέχουν λιγότερο λίπος.
Υδρογονωμένα τρόφιμα ή μερικώς υδρογονωμένο λίπος στα τρόφιμα
Ο χαρακτηρισμός αυτός σημαίνει ότι το ακόρεστο λίπος έχει γίνει με προσθήκη υδρογόνου πιο κορεσμένο, έτσι ώστε να είναι στερεό σε θερμοκρασία δωματίου.
Συνοψίζοντας
Σε κάθε περίπτωση οι πληροφορίες στις ετικέτες των τροφίμων έχουν σκοπό να βοηθήσουν τους καταναλωτές να κατανοήσουν τις επιλογές των τροφίμων τους. Κάθε καταναλωτής θα πρέπει να είναι σε θέση να διακρίνει την αυξημένη περιεκτικότητα ενός τροφίμου σε θερμίδες, σάκχαρα και λιπαρά. Με λίγα λόγια, η σωστή ανάγνωση των διατροφικών στοιχείων καθώς και η ορθή κατανόηση τους αποτελεί βασικό κομμάτι για τη διαμόρφωση υγιεινών διατροφικών συνηθειών.
